Trong thị trường chứng khoán, việc đánh giá tiềm năng sinh lời và rủi ro của cổ phiếu là yếu tố quyết định then chốt cho mọi quyết định đầu tư. Để hỗ trợ quá trình phân tích, các nhà đầu tư thường sử dụng các công cụ, chỉ số kinh tế và mô hình định giá. Trong số đó, mô hình CAPM được xem là một trong những công cụ phổ biến và hữu ích nhất. Vậy mô hình CAPM là gì và nó được ứng dụng như thế nào trong đầu tư chứng khoán?
Hình 1: Mô hình CAPM – Công cụ hữu ích cho nhà đầu tư
CAPM là gì? Khái niệm và nguồn gốc
CAPM là viết tắt của cụm từ tiếng Anh “Capital Asset Pricing Model”, dịch sang tiếng Việt là “Mô hình định giá tài sản vốn”. Mô hình này thể hiện mối quan hệ giữa lợi nhuận kỳ vọng và rủi ro hệ thống của một tài sản, đặc biệt là trong thị trường chứng khoán.
CAPM được phát triển bởi ba nhà kinh tế học nổi tiếng: William Sharpe, Jack Treynor và John Lintner. Mô hình này cung cấp cho nhà đầu tư một công cụ để xác định lợi tức kỳ vọng của một khoản đầu tư dựa trên mức độ rủi ro. Nói cách khác, CAPM giúp nhà đầu tư hiểu được mức lợi nhuận tiềm năng tương ứng với mức độ rủi ro mà họ chấp nhận.
Đánh giá mô hình CAPM: Ưu và nhược điểm
Ưu điểm của mô hình CAPM
Tính phổ biến của CAPM trên toàn thế giới đến từ những ưu điểm nổi bật sau:
- Dễ áp dụng: CAPM được thể hiện bằng một công thức tính toán đơn giản, dễ hiểu và dễ sử dụng cho cả nhà đầu tư mới bắt đầu.
- Linh hoạt: CAPM không giới hạn đối với một danh mục đầu tư cụ thể. Mô hình giả định nhà đầu tư có một danh mục đa dạng với khẩu vị rủi ro khác nhau.
- Bao quát yếu tố thị trường: CAPM xem xét các yếu tố thị trường quan trọng như mức độ rủi ro và lợi nhuận thực tế của danh mục đầu tư.
Nhược điểm của mô hình CAPM
Mặc dù có nhiều ưu điểm, CAPM cũng tồn tại một số hạn chế mà nhà đầu tư cần lưu ý:
Hạn chế về mặt lý thuyết:
- Mô hình một yếu tố: CAPM chỉ tập trung vào rủi ro hệ thống, bỏ qua các loại rủi ro khác có thể ảnh hưởng đến biến động của khoản đầu tư.
- Mô hình giai đoạn: CAPM không thể dự đoán tác động trong tương lai hoặc nắm bắt mục tiêu đầu tư dài hạn.
Nhược điểm mô hình CAPMHình 2: Những hạn chế của mô hình CAPM cần được cân nhắc
Hạn chế về mặt ứng dụng:
- Giả định danh mục đầu tư toàn diện: CAPM được thiết kế cho danh mục đầu tư bao gồm tất cả các loại tài sản, kể cả những loại không thể đầu tư trên thực tế.
- Khó áp dụng trong ủy thác đầu tư: Việc đầu tư dưới góc độ của nhiều nhà phân tích ở nhiều quốc gia khác nhau có thể dẫn đến kỳ vọng lợi nhuận khác nhau cho cùng một tài sản, trái với giả định của CAPM.
- Hệ số Beta chỉ là ước tính: Hệ số Beta, một yếu tố quan trọng trong công thức CAPM, chỉ là ước tính dựa trên dữ liệu lịch sử và có thể thay đổi theo thời gian.
Hạn chế ứng dụng mô hình CAPMHình 3: Những hạn chế trong ứng dụng thực tế của mô hình CAPM
Một số chỉ trích về CAPM xuất phát từ sự mơ hồ của dữ liệu đầu vào. Các yếu tố như lợi nhuận kỳ vọng, lãi suất phi rủi ro và hệ số Beta đều có thể biến động, ảnh hưởng đến kết quả tính toán.
Ứng dụng của mô hình CAPM trong đầu tư chứng khoán
Mặc dù phụ thuộc vào nhiều giả định, CAPM vẫn là một công cụ quan trọng trong định giá tài sản và xây dựng mô hình tài chính.
Trong phân tích chứng khoán, CAPM được sử dụng để tính chi phí vốn chủ sở hữu, từ đó xác định giá trị nội tại của cổ phiếu. So sánh giá trị nội tại với giá thị trường giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định mua/bán:
- Mua: Nếu giá thị trường thấp hơn giá trị nội tại.
- Bán: Nếu giá thị trường cao hơn giá trị nội tại.
Ứng dụng mô hình CAPMHình 4: Ứng dụng của CAPM trong đầu tư chứng khoán
Ngoài ra, CAPM còn được ứng dụng trong:
- Ước tính lợi nhuận kỳ vọng của khoản đầu tư.
- Đánh giá hiệu quả danh mục đầu tư hiện tại.
- Hỗ trợ quyết định mua/bán/giữ tài sản.
- Điều chỉnh và xây dựng danh mục đầu tư hiệu quả.
Kicker Gold – Đồng hành cùng bạn trên con đường đầu tư
Kicker Gold là website chuyên cung cấp thông tin chuyên sâu về thuật ngữ trade trên thị trường hiện nay. Chúng tôi cam kết mang đến cho độc giả Việt Nam những thông tin thị trường chính xác, kịp thời và chuyên sâu, giúp bạn tự tin hơn trong các quyết định đầu tư. Bên cạnh việc giải thích các khái niệm quan trọng như mô hình CAPM, Kicker Gold còn cung cấp nhiều bài viết phân tích, đánh giá thị trường và chia sẻ kinh nghiệm đầu tư thực tiễn. Hãy truy cập https://kickergold.vn hoặc liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại 0914.560.890 hoặc email [email protected] để được tư vấn và hỗ trợ. Địa chỉ văn phòng: Số nhà 121, Đường Lý Thường Kiệt, Phường 5, Quận Tân Bình, TP.HCM.
