Thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ. Bài viết này cung cấp thông tin tổng quan về chứng khoán phái sinh, giúp nhà đầu tư mới hiểu rõ hơn về loại hình đầu tư này.
Chứng khoán phái sinh là một công cụ tài chính phức tạp nhưng cũng đầy tiềm năng. Việc nắm vững kiến thức cơ bản là rất quan trọng trước khi bạn quyết định tham gia thị trường này.
Chứng khoán phái sinh là gì?
Theo khoản 9 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019:
Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng, bao gồm hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn, trong đó xác nhận quyền, nghĩa vụ của các bên đối với việc thanh toán tiền, chuyển giao số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã được xác định trong khoảng thời gian hoặc vào ngày đã xác định trong tương lai.
Tài sản cơ sở có thể là chứng khoán, chỉ số chứng khoán hoặc tài sản khác được Chính phủ quy định (khoản 10 Điều 4 Luật Chứng khoán). Nói một cách dễ hiểu, chứng khoán phái sinh là hợp đồng thỏa thuận mua/bán tài sản trong tương lai với mức giá định trước. Thời điểm giao dịch được xác định ở hiện tại, nhưng việc thực hiện giao dịch diễn ra vào một ngày cụ thể trong tương lai.
Đặc điểm nổi bật của chứng khoán phái sinh:
- Giá trị gắn liền với tài sản cơ sở.
- Không xác nhận quyền sở hữu tài sản cơ sở, chỉ là cam kết về quyền và nghĩa vụ.
- Sử dụng đòn bẩy tài chính, tập trung vào biến động giá trị hơn là sở hữu tài sản thực tế.
alt text: Biểu đồ thể hiện biến động giá của tài sản cơ sở và chứng khoán phái sinh
Các loại chứng khoán phái sinh
Luật Chứng khoán quy định ba loại chứng khoán phái sinh chính:
Hợp đồng quyền chọn
Hợp đồng quyền chọn cho phép người mua quyền (không bắt buộc) mua hoặc bán tài sản cơ sở với giá định trước trong tương lai. Người bán có nghĩa vụ thực hiện giao dịch nếu người mua quyết định thực hiện quyền. Hợp đồng này cũng có thể thanh toán bằng chênh lệch giá trị tài sản.
Hợp đồng tương lai
Hợp đồng tương lai là loại chứng khoán phái sinh niêm yết, bắt buộc cả người mua và người bán thực hiện giao dịch mua/bán tài sản cơ sở với giá định trước vào ngày cụ thể trong tương lai. Hợp đồng cũng có thể thanh toán bằng chênh lệch giá trị.
alt text: Nhà đầu tư theo dõi biến động thị trường chứng khoán phái sinh
Hợp đồng kỳ hạn
Tương tự hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn cũng bắt buộc cả hai bên thực hiện giao dịch. Tuy nhiên, hợp đồng kỳ hạn được giao dịch theo thỏa thuận riêng, không niêm yết trên sàn.
Tại Việt Nam, hợp đồng tương lai là loại hình chứng khoán phái sinh được giao dịch phổ biến nhất từ tháng 8/2017. Hai sản phẩm chủ yếu là hợp đồng tương lai chỉ số VN30 và hợp đồng tương lai Trái phiếu Chính phủ.
Ngày đáo hạn chứng khoán phái sinh
Ngày đáo hạn là ngày cuối cùng hiệu lực của hợp đồng phái sinh. Nhà đầu tư phải quyết định xử lý vị thế của mình trước hoặc trong ngày này. Đối với hợp đồng quyền chọn, nhà đầu tư có thể thực hiện quyền, đóng vị thế hoặc để hợp đồng đáo hạn vô giá trị. Với hợp đồng tương lai, hợp đồng sẽ tự động thanh toán bằng tiền mặt vào ngày đáo hạn.
Kết luận
Chứng khoán phái sinh là công cụ đầu tư tiềm năng nhưng cũng chứa đựng rủi ro. Hiểu rõ các loại hợp đồng, cơ chế hoạt động và ngày đáo hạn là bước đầu tiên để tham gia thị trường này. Nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ, tham khảo ý kiến chuyên gia và quản lý rủi ro cẩn thận.
Kicker Gold là website chuyên cung cấp thông tin chuyên sâu về thuật ngữ trade trên thị trường hiện nay. Chúng tôi cam kết mang đến cho độc giả những kiến thức chính xác và hữu ích nhất, giúp bạn tự tin hơn trong hành trình đầu tư. Truy cập https://kickergold.vn hoặc liên hệ hotline 0914.560.890 để tìm hiểu thêm về các dịch vụ của chúng tôi. Địa chỉ: Số nhà 121, Đường Lý Thường Kiệt, Phường 5, Quận Tân Bình, TP.HCM. Email: info@kickergold.vn.
